Doanh nghiệp nhà nước là gì? Phân loại doanh nghiệp nhà nước

Doanh nghiệp nhà nước là một trong những loại hình chủ chốt và có rất nhiều ý nghĩa quyết định tới nền kinh tế tại Việt Nam. Có rất nhiều vẫn còn chưa hiểu rõ về loại doanh nghiệp này là gì? Ưu và nhược điểm ra sao? Để giúp bạn có được cái nhìn tổng quan hơn về hình thức hoạt động Hatgiongthuonghieu sẽ đưa ra bài viết dưới đây.

I. Doanh nghiệp Nhà nước là gì?

Doanh nghiệp nhà nước là các tổ chức kinh tế do nhà nước nắm giữ vốn điều lệ trên 50%

Theo như quy định ở khoản 11 Điều 4 của luật Doanh Nghiệp vào năm 2020, doanh nghiệp nhà nước là bao gồm các tổ chức do nhà nước nắm giữ với số vốn điều trên 50%. Hoặc các tổ chức kinh tế có cổ phần, vốn góp chi phối được tổ chức thông qua hình thức của công ty nhà nước, tổ chức công ty TNHH hay công ty cổ phần.

Khi so sánh với các doanh nghiệp tư nhân, tổ chức nhà nước thường được đánh giá là kém hiệu quả và lợi nhuận đạt được có phần thấp hơn. Trong khi những công ty tư nhân cần phải chi tối đa về lợi nhuận đối với các cổ đông thì doanh nghiệp nhà nước thường sẽ phải các trách nhiệm trong xã hội, hoạt động hướng tới lợi ích của người dân và được thành lập ra nhằm đối phó với các thất bại trong nền kinh tế.

Với lý do này tổ chức kinh tế nhà nước sẽ không hướng tới và cũng không cần thiết cố gắng tối đa hoá về mức lợi nhuận. Hiện nay có nhiều doanh nghiệp nhà nước tiêu biểu mà bạn có thể biết đến như tập đoàn điện lực Việt Nam, tập đoàn hoá chất Việt Nam, tập đoàn công nghiệp than khoáng sản tại Việt Nam…

II. Phân loại về doanh nghiệp nhà nước

Để phân loại doanh nghiệp nhà nước bạn sẽ dựa trên các tiêu chí khác nhau, cụ thể đối với các trường hợp như sau.

1. Phân loại theo nguồn vốn

Xét theo nguồn vốn, doanh nghiệp nhà nước được phân loại thành:

• Doanh nghiệp nắm giữ 100% số vốn điều lệ

Đây thông thường sẽ là các công ty mẹ của những tập đoàn kinh tế nhà nước, công ty mẹ trong nhóm các công ty mẹ con, công ty mẹ trong tổng công ty nhà nước. Ngoài ra cũng có thể là các công ty độc lập không thuộc vào cơ cấu doanh nghiệp mẹ - con.

• Doanh nghiệp có thành viên nhà nước đang nắm giữ trên 50% tổng số vốn điều lệ

Đối loại loại hình doanh nghiệp nhà nước này sẽ bao gồm:

Doanh nghiệp có vốn nhà nước nắm giữ từ 50% vốn điều lệ trở lên

• Công ty TNHH sở hữu từ 2 thành viên trở lên. Công ty cổ phần là do nhà nước nắm giữ với 50% tổng vốn điều lệ.
• Công ty TNHH sở hữu từ 2 thành viên trở lên. Công ty cổ phần là công ty động lập và nhà nước nắm giữ trên 50% số vốn điều lệ, đồng tời tổng số cổ phần sẽ có quyền biểu quyết.

2. Phân loại dựa trên mô hình kinh doanh

• Dựa trên tiêu chí mô hình kinh doanh có các loại doanh nghiệp nhà nước như sau.Công ty nhà nước: Tập hợp các doanh nghiệp được thành lập và do nhà nước nắm giữ toàn bộ vốn điều lệ. Hình thức tổ chức quản lý, tồn tại là công ty nhà nước độc lập với tổng công ty của nhà nước.
• Công ty cổ phần nhà nước; Toàn bộ cổ đông sẽ là các công ty nhà nước hay những tổ chức kinh tế đã được nhà nước uỷ quyền để góp vốn.
• Công ty TNHH 1 thành viên: Đây là công ty do nhà nước sở hữu về toàn bộ số vốn điều lệ và trực tiếp tổ chức, quản lý.
• Công ty TNHH sở hữu từ 2 thành viên trở lên: Trong đó các thành viên đều là công ty nhà nước hay có thành viên là công ty nhà nước hoặc được uỷ quyền góp phần.

III. Ưu nhược điểm của doanh nghiệp nhà nước

Đối với những tổ chức kinh tế nhà nước sẽ mang ưu và nhược điểm nhất định. Các bạn cùng điểm qua một vài thông tin sau để hiểu hơn về loại hình tổ chức kinh tế này.

1. Ưu điểm của doanh nghiệp nhà nước

Các tổ chức kinh tế nhà nước mang tính chất đồng bộ và thống nhất

Doanh nghiệp nhà nước sẽ mang tới nhiều ưu điểm cực kỳ nổi bật như:

• Các tổ chức kinh tế nhà nước mang tính chất đồng bộ và thống nhất. Nhờ đó giúp giải quyết kịp thời và nhanh chóng những vấn đề phát sinh trong quá trình xây dựng kinh tế.
• Nguồn lực tài chính với quy mô tương đối lớn và vững chắc để có thể tiếp cận được với thông tin thị trường thương mại nhanh chóng hơn.
• Doanh nghiệp nhà nước giúp cho việc huy động về nguồn vốn được thuận lợi bởi các tổ chức được nhà nước đầu tư 100%.
• Được tạo điều kiện hoàn toàn để phát triển những chính sách công nghệ, thuế và được nhà nước bảo hộ đối với sản phẩm đầu ra.
• Trong quá trình hợp tác kinh doanh sẽ giúp tăng thêm mức độ uy tín cho doanh nghiệp.

2. Nhược điểm của doanh nghiệp nhà nước

Bên cạnh ưu điểm vô cùng nổi bật đã điểm ra ở trên doanh nghiệp nhà nước vẫn đang còn tồn tại một vài nhược điểm cơ bản như:

• Các tổ chức kinh tế này thường sẽ thụ động trong sản xuất, quyền quyết định và thiếu đi sự sáng tạo, năng động.
• Lợi nhuận kinh doanh tuộc về phía nhà nước nên mức lương được trả cho các doanh nghiệp sẽ ấn định cụ thể.
• Nhân sự của các tổ chức thường ít có sự năng động bởi môi trường làm việc không có sự cạnh tranh nhiều như các doanh nghiệp tư nhân.
• Các thủ tục trình lên, báo cáo hay phê duyệt còn nhiều điều khoản phức tạp, rườm rà gây mất cơ hội đầu tư.
• Một khi doanh nghiệp nhà nước kinh doanh không hiệu quả, gây ra thua lỗ nặng nề sẽ khiến cho nền kinh tế của quốc gia bị ảnh hưởng trầm trọng.

Bài viết trên đây đã được chúng tôi tổng hợp chi tiết về thông tin doanh nghiệp nhà nước cũng như những ưu, nhược điểm của các tổ chức này. Mong rằng đây sẽ là các kiến thức thật có giá trị giúp cho quá trình quản lý doanh nghiệp của mọi người trên thực tế được diễn ra đảm bảo thuận lợi nhất.